Tại Nhật Bản, hằng năm tổ chức rất nhiều các lễ hội lớn, nhỏ và mỗi lễ hội đều có ý nghĩa đặc biệt đối với người dân ở đất nước mặt trời mọc.
1. Nguồn gốc và ý nghĩa của ngày lễ Obon:
1.1 Nguồn gốc:
Lễ hội Obon có nguồn gốc từ Phật giáo, bắt nguồn từ câu chuyện về Mục Kiền Liên (Mogallana), một trong những đệ tử của Đức Phật. Theo truyền thuyết, Mục Kiền Liên nhìn thấy mẹ mình đang chịu khổ ở cõi ngạ quỷ vì những hành động xấu xa khi còn sống. Anh cầu xin Đức Phật giúp mẹ mình và được Đức Phật hướng dẫn cách cúng dường cho các tu sĩ Phật giáo vào ngày rằm tháng Bảy. Nhờ việc cúng dường này, mẹ của Mục Kiền Liên được giải thoát và linh hồn bà được siêu thoát. Từ đó, lễ hội Obon ra đời như một cách để người Nhật tưởng nhớ và cúng dường cho tổ tiên và người thân đã khuất. Do quá cảm động nên ông đã nhảy múa hết sức vui mừng.
1.2 Ý nghĩa:
Đây là dịp để người Nhật tưởng nhớ và tri ân tổ tiên, tin rằng linh hồn của những người đã khuất trở về thăm gia đình. Trước khi lễ bắt đầu, các gia đình dọn dẹp và trang trí mộ phần của tổ tiên bằng hoa và nến. Trong thời gian lễ, họ thắp hương, đèn lồng và đặt thức ăn lên bàn thờ tổ tiên, đồng thời tham gia các nghi lễ tại đền chùa để cầu nguyện cho linh hồn người thân. Kết thúc kỳ lễ, một số vùng tổ chức lễ thả đèn lồng trên sông hoặc biển, tượng trưng cho việc đưa tiễn linh hồn trở về thế giới bên kia. Lễ Obon là dịp để gia đình quây quần, cùng nhau tưởng nhớ tổ tiên và thể hiện lòng hiếu thảo, mang đậm nét văn hóa và tâm linh của người Nhật Bản.
2. Thời gian diễn ra lễ hội Obon:
Khác với lễ Vu Lan ở Việt Nam, vốn được tổ chức vào một thời gian cố định, lễ hội Obon tại Nhật Bản lại mang sắc thái đa dạng theo từng vùng miền. Điều này xuất phát từ việc người dân ở các tỉnh khác nhau sử dụng lịch và phong tục tập quán riêng biệt. Chính vì thế, thời gian diễn ra lễ hội Obon không đồng nhất trên toàn quốc. Thay vào đó, lễ hội này có ba mốc thời gian tổ chức chính, tùy thuộc vào từng địa phương:
2.1 Obon tháng 7 (Shichigatsu Bon):
Diễn ra từ ngày 13 đến ngày 15 tháng 7 theo lịch dương, phổ biến ở khu vực Kantō (bao gồm Tokyo).
2.2 Obon tháng 8 (Hachigatsu Bon):
Diễn ra từ ngày 13 đến ngày 16 tháng 8 theo lịch dương, phổ biến ở nhiều vùng khác của Nhật Bản, bao gồm cả Kansai (Osaka, Kyoto).
2.3 Obon tháng 7 âm lịch (Kyū Bon):
Diễn ra vào ngày 15 tháng 7 theo lịch âm, và ngày này thay đổi hàng năm theo lịch dương. Kyū Bon phổ biến ở một số vùng nông thôn và ở các đảo như Okinawa.
Thời gian lễ hội Obon diễn ra chính là tháng 08 dương lịch
Mặc dù thời gian có thể khác nhau, nhưng ý nghĩa và các hoạt động chính của lễ Obon vẫn giữ nguyên, tập trung vào việc tưởng nhớ và tôn kính tổ tiên.
Thời gian lễ hội Obon diễn ra chính là tháng 08 dương lịch
3. Các hoạt động chính trong lễ hội Obon
Các gia đình Nhật Bản sẽ cúng bánh khảo từ bột gạo nhiều màu sắc trông rất hấp dẫn và thường có hình hoa sen (tiếng Nhật gọi là Hasu Okashi) cùng với những giỏ hoa quả gồm nhiều loại được trình bày rất đẹp mắt trên bàn thờ gọi là Obon-dana (hoặc Tama-dana). Đồ cúng được thay đổi mỗi ngày: ngày 13 là Mukaedango (Bánh đón linh hồn); ngày 14 là Ohagi (Một loại bánh bột gạo); ngày 15 là Soumen (Bún làm bằng bột mì) và ngày 16 là Okuridango (Bánh tiễn linh hồn).
Các hoạt động nổi bât trong lễ hội Obon ở Nhật
Lễ hội Obon lớn nhất sẽ được tổ chức tại cố đô Kyoto, hoạt động nổi bật trong dịp lễ Obon chính là Lễ dâng lửa để soi đường cho linh hồn những người đã khuất quay trở về trời. Nghi thức này thu hút rất nhiều người dân cũng như du khách từ khắp các nơi trên thế giới đến tham quan. Trong Lễ dâng lửa linh thiêng này, 5 chữ Đại, Diệu, Pháp, Thuyền và chữ Đại nhỏ lần lượt được thắp sáng bằng lửa trên 5 ngọn núi xung quanh Kyoto. Mỗi chữ sẽ phát sáng khoảng gần 30 phút, tất cả tạo nên một khung cảnh thiêng liêng, ấm áp và hùng vĩ trong đêm hè ở cố đô Nhật Bản. Người Nhật tin rằng ánh sáng ấy sẽ dẫn lối cho các linh hồn quay về trời một cách thanh bình và an lạc. Lễ dâng lửa Obon được tổ chức vào 20 giờ ngày 16 tháng 8, lúc này hàng ngàn người sẽ đổ về Kyoto và tập trung đông nhất ở khu vực xung quanh Đại học Kyoto để xem những ngọn lửa được thắp sáng. Vị trí quan sát rõ nhất chính là đỉnh núi Yoshida và Funaoka. Sau khi đám lửa đã cháy hết, các điệu múa của Lễ hội Bon sẽ được tổ chức tại chùa Yusen-ji dưới chân các ngọn núi. Các điệu múa này là Daimoku và Sashi, thường được bắt đầu từ 21 giờ và kết thúc sau khoảng 1 giờ đồng hồ.
Cùng với đó, một truyền thống khác không thể bỏ qua khi nhắc đến Obon là điệu nhảy dân gian Bon Odori. Đây là sự kết hợp giữa nhiều điệu nhảy truyền thống và được biểu diễn một cách công phu, phức tạp. Bon Odori được biểu diễn xung quanh sân khấu gọi là yagura. Một người sẽ hát ở trung tâm của yagura trong khi những người xung quanh chơi các loại nhạc cụ khác nhau, với trống taiko là nhạc cụ phổ biến nhất. Hình thức biểu diễn này được gọi là ondo hoặc nhạc dân gian Nhật Bản. Các vũ công sẽ nhảy theo vòng tròn nhỏ xung quanh yagura, mỗi vùng miền lại có một điệu nhảy riêng. Mọi người biểu diễn Bon Odori thường kết thành vòng tròn xung quanh yagura. Điệu nhảy có lúc được biểu diễn trong đám rước và di chuyển qua các đường phố của thị trấn. Trong lễ hội Obon, người ta thường mặc trang phục truyền thống yukata, một loại kimono với chất liệu vải mỏng và mát, cùng nhau đi dạo ngoài trời hay chơi các trò chơi dân gian rất sôi nổi và náo nhiệt như đập dưa hấu, câu cá…
Tiếp đến là nghi thức Toro Nagashi (thả thuyền giấy). Người Nhật sẽ thả thuyền hoa đăng trên sông, tạo nên một dòng sông sáng lấp lánh, thơ mộng. Đây là lời chào tạm biệt để các linh hồn tổ tiên trở về thế giới riêng của họ sau chuyến viếng thăm con cháu. Ở một số nơi, nghi thức thả thuyền giấy được diễn ra cùng lúc với màn pháo hoa rực rỡ trên bầu trời, ghi dấu lễ hội đã kết thúc.
SmileTrip Thứ Hai, 29 Tháng Bảy 2024